Reparatieverslag Erres Radio KY126, Serienummer: 3427, Bouwjaar: 1932-’33, Verk.prijs toen: f 142,- (later f 154,-)

Door ruiling verkregen radio die wat kast en het interieur in slechte staat verkeerde. Niet spelend toestel waarvan de knoppen niet origineel zijn, de kast zit vol met houtworm, fineer is erg beschadigd, luidsprekerconus met scheuren en gaten, het vensterglaasje ontbreekt

Reparatie/Revisie

* Blokelco met 6 afvlakcondensatoren *

• Apparaat uitkasten, schoonmaken, diversen ontroesten, contacten reviseren, draaiende delen oliën. Alle bevestigingsboutjes in chassis gereviseerd.
• Zilverkleurig overgeschilderd verroest chassis geschuurd en opnieuw overgeschilderd.
• Defecte buisvoet 4654= E499 in chassis vernieuwd.
• 2 elektrolytische condensatoren (C6 = 16 uF+ C7 = 16 uF) in voeding uitgeboord en vernieuwd naar 22. Blokelco uit toestel genomen en de 6 condensatoren C9, C10, C14, C15, C18 en C20 op waarde en lek gemeten. Deze waren nog prima in orde.
• 6 lekke condensatoren C5, C8, C11, C21, C22, C23 in radiocircuit vernieuwd.
• Doorverbinding antenne-ingang 1 en 2 verwijderd.
• Verbrokkeld luidsprekersnoer vernieuwd.
• Contacten van het schaallampje (6V-/.3A) gereviseerd.
• Geoxideerde contacten van netspannings-carrousel gereviseerd.

• 
  
• Defecte luidspreker met gebroken conus en niet goede l.s.-trafo vervangen door Philips luidspreker (94923984 53 292) + l.s.-trafo (A3 169 57.0/B 34 3) uit de Philips Radio HX538A.
• Origineel luidsprekerdoek opnieuw in ril gelijmd, m.b.v. gelijmde veter in ril optimaal gelijmd.
• Ontbrekend vensterglas vernieuwd, zwart verticaal afstemstreepje hierop gelijmd.
• 4 verbrokkelde verharde bodemrubbers door goed vervangen. Passend maken + lijmen.
• Beschadigde kast vol houtworm behandeld: Gedrenkt in petroleum, 4 weken hermetisch afgesloten, honderden gaatjes gevuld met oud kaarsvet, plamuren en in grondverf gezet. Buitenkant donkergrijs gespoten en de binnenkant matzwart.
• Beschadigde houten voetstukjes vervangen door nieuwe (Theo Th.)
• Radiolampen getest met Funke W19 radiolampentester.E455 (8-10), E462 (5,2-10), 4653 = E499 (4,4-10), Novis 3SP4 = C443/C453 (4,2-10). Replica gelijkrichtlamp voor Philips 1823 gemaakt die inwendig is voorzien van 2 x BY227 met 470 Ohm in serie.
• Daar achterwand ontbrak replica van origineel gemaakt m.b.v. overtrek van nvhr-lid. Het grote cirkelvormige gat in de achterwand voorzien van passend doek.
• Toestel proef laten draaien.

Opmerking:

• Veel werk mee gehad om dit mooie historische toestel weer spelende te maken. (totaal 50 uur). Dit omvangrijke werk over meerdere dagen verdeeld.
• De gelijkrichtlamp 1823 = replica.
• De kast was in zeer slechte staat. Daarom besloten deze na het schuren in grondverf te zetten en daarna glanzend blauwgrijs te spuiten. Deze kleur heb ik gekozen daar deze radio Kamp Westerbork heeft overleefd. Een donkere en grijze periode. Deze kleur contrasteert ook nog goed met de zwarte elementen op het front.

Deze Erres Radio heeft een bijzonder verhaal

In mei/juni 1943 kwam er een verordening van de bezetter dat de radio’s in Nederland ingeleverd moesten worden. Nederland luisterde massaal naar de Engelse zender ‘Radio Oranje’ vanuit Londen. Radiodistributie was wel toegestaan. De Nederlandse zenders bleven gedurende de hele oorlog gewoon uitzenden, maar werden door een Duitse afdeling in Hilversum gecontroleerd. Die zenders mochten daarom ook gewoon beluisterd worden. Na de verplichte inlevering van radiotoestellen in 1943 konden deze zenders niet meer beluisterd worden. De radiodistributie was per 1 januari 1941 onder controle van de PTT gebracht en daarmee van de Duitsers. De radiodistributie gaf uitsluitend de door de Duitsers gecontroleerde programma's door en bleef dat doen, ook na de verplichte inlevering van radiotoestellen.

Bevindingen van Gidi Verheyen

Op 1 januari 1943 telde de toenmalige gemeente Nijeveen Dr. 1479 inwoners. Die leverden samen in totaal 92 radio’s in op het gemeentehuis. Het betrof 92 radio’s bij de eerste inlevering in mei/juni 1943 en nog eens 3 bij de tweede inlevering van dat jaar. Deze Erres Radio KY126 met serienummer 3427 is door de weduwe mevr. Margje Brouwer ingeleverd op het Gemeentehuis van Nijeveen.

Op 31 juli 1943 werden de 89 toestellen door de lokale transporteur H. Schaap afgevoerd naar Kamp Westerbork, net als alle andere ingeleverde radiotoestellen van de 22 zuidelijke Drentse gemeenten. De meeste van de 10.000 naar Kamp Westerbork afgevoerde toestellen zijn door joodse gevangenen gedemonteerd. Na de bevrijding zijn er nog ongeveer 300 stuks aanwezig. Er is een lijst van die toestellen, waarop ongeveer 30 stuks van het merk Erres staan.

Uit gegevens van andere in Nijeveen ingeleverde toestellen die Kamp Westerbork overleefd hebben konden de eigenaren deze ophalen bij de Kazerne in Assen.

Met dank aan Gidi Verheijen en zijn geschreven boek ‘Het Radiotoestel in de Tweede Wereldoorlog’.

© 'Radio-Wereld' - Havelte, W.H.G. Stuiver, april 2015